8-10: Leiderschap en TPACK.

 

Vandaag staan het sturen van veranderingsprocessen en de theorie van TPACK centraal.

We krijgen ook een eerste instructie over het maken van onze Masterpiece.(Hierover meer onder het kopje "handig")

 

Thuis heb ik van Kennisnet de "Vier in Balansmonitor uit 2013" gelezen.

 

 

 

 

 

 

 

 

Bij goed leiderschap dienen de volgende vier bouwstenen goed in balans te zijn:

- visie: goed, doelmatig onderwijs waarbij ICT een rol speelt

- deskundigheid: bekwaamheid van de leerkracht, houding t.o.v. ICT

- inhoud en toepassingen: kennis over informatieve en educatieve software, digitaal leermateriaal, elektronische leeromgeving,  

  leerlingadministratie en leerlingvolgsysteem, algemene kantoortoepassingen.

- infrastructuur: beschikbaarheid en kwaliteit hardware ( internet, digitale schoolborden, computers, tablets enz.) en het beheer

  er van. 

Het is van belang dat de visie van de school uitgangspunt is voor de andere bouwstenen!

 

Bij leerlingen zorgt het gebruik van ICT ervoor dat ze meer gemotiveerd zijn, betere leerprestaties krijgen en een effectiever leerproces kunnen hebben.

Voor leerkrachten zorgt het gebruik van ICT ervoor dat ze zichzelf kunnen professionaliseren, het onderwijs kan verbeteren en veranderen, het helpt de organisatie in de school en zorgt voor meer transparantie.

Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van ICT en door de mobiele apparaten op steeds meer plaatsen. De communicatie tussen mensen verandert door ICT: het mobiele dataverbruik stijgt enorm en er wordt minder gebeld.

De Nederlander is minder ICT-vaardig dan gedacht w.b. algemene computervaardigheden, het beoordelen van info en op het gebied van digitale veiligheid.

 

Bij goed leiderschap dien je rekening te houden met:

- werk vanuit een gezamenlijke visie

- investeer in de leerkrachten

- leerkrachten dienen ruimte te krijgen om met ICT te experimenteren

- afspraken over ICT moeten worden bewaakt

- leerkrachten krijgen ondersteuning bij de uitvoering van ICT

- stand van zaken w.b. ICT worden met de leerkrachten besproken

- de directie volgt wat leerkrachten doen op ICT-gebied

- er wordt aan teamprofessionalisering gedaan.

- de directie stelt tijd en middelelen beschikbaar om onderwijsplannen met ICT te kunnen verwezenlijken.

- de inzet van ICT lukt alleen met vaardige leerkrachten!

Vaardigheden voor leerkrachten zijn:

- administratie en organisatie van het onderwijs

- hulpmiddelen tijdens de les

- communicatie naar ouders en collega's

- digitaal leermateriaal ( bij methodes, internet, videobanken, onderwijskundige websites, wiki enz.)

- digitaal leerlingvolgsysteem

Voor leerlingen:

- leren tekstverwerken

- simulaties of games

- oefenen met lesstof

- digitale toetsen

- internet voor info of voor communicatie

- sociale media

- leren: leraargestuurd

            zelfgeorganiseerd ( adaptief, geeft feedback en past zich aan het niveau van de kinderen aan)

            persoonlijke leeromgeving ( virtueel klaslokaal)

 

TPACK:

Het tweede artikel wat ik thuis heb gelezen ter voorbereiding is ook van Kennisnet : Maak kennis met TPACK.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TPACK is de afkorting van Technological Pedagogical Content Knowledge en komt dus neer op vakinhoudelijke kennes, didactische kennis en kennis van ICT.

TK: kennis van ICT

PK: hoe leren kinderen, inzetten van leermiddelen, klassenmanagement, lesvoorbereiding en -uitvoering, evaluatie

CT: feiten, theorieën van een vakgebied.

Een goede leerkracht heeft een goede integratie tussen didactiek en vakinhoud. Wat is nodig om de T ( technologie zoals ICT, digibord, internet, elo enz.) hier aan toe te voegen?

Hierbij kan opgemerkt worden dat er op ICT-gebied snel veranderingen zijn. Je moet dus goed afwegen wat voor jou van belang is voor het onderwijs.

 

Hoe ontwikkel je TPACK?

- zorg voor voldoende materiaal, ondersteuning en tijd.

- aansluiting bij visie

- zorg voor draagvlak

- samenwerking werkt motiverend.

1. Ontwikkelingsstadia:

- kennen en herkennen (nog geen integratie)

- accepteren of overtuigd worden ( lkr. ontwikkelt een standpunt over het leren met ICT)

- aanpassen en beslissen ( lkr. betrekken bij activiteiten die leiden tot wel of geen gebruik van ICT in het onderwijs)

- onderzoeken en implementeren ( actief proberen ICT te integreren in het onderwijs)

- bevestiging en uitbreiding ( evaluatie en resultatie leiden tot verdere ontwikkeling)

2. Samenwerken in ontwerpteams:

- geïntegreerde aanpak ( bijvoorbeeld het ontwerpen van een website of onlinecursus)

- hardware en software gebruiken die je op dat moment nodig hebt.

- samen ontwikkelingen en ervaringen delen

- ervaringen opdoen in ELO, digitaal portfolio enz.

3. Attitude en zelfvertrouwen:

- Positieve ervaringen en samenwerking zijn hiervoor heel belangrijk.

- Jezelf steeds blijven ontwikkelen.

 

 

Tijdens de cursusdag vergelijken we twee leiderschapsmodelen met elkaar: Het Angelsaksische model en het Rijnlands model. Het eerste model gaat vooral uit van resultaten, winst telt en is efficiënt. ( bijv. Amerika) Het tweede model is het Europese model, in Nederland het zogenoemde Poldermodel waarbij overleg, solidariteit en draagvlak centraal staat. We wegen de voors en tegens van beide modellen af en kijken wat deze modellen voor het onderwijs betekenen.

- Angelsaksisch model: "Zo moet het", leerlingaantallen tellen, Citoscores erg belangrijk, afrekencultuur. De structuur is helder. Men weet waar hij verantwoordelijk voor is, maar kan daar dus ook op afgerekend worden.

- Rijnlands model: groepsprocessen, gedeeld leiderschap, specialisaties, eigen verantwoordelijkheid, verbreding van je eigen kennis. Het kost veel meer tijd, maar het voordeel is dat er vaak veel meer draagvlak is omdat men zich veel meer verantwoordelijk voelt. Een open houding is noodzakelijk.

 

We kijken ook naar de theorie van Jim Spilane: Distributed leadership.

Van belang zijn volgens hem:

- gedrag ( bijv. sta je open voor overleg)

- emotie ( bijv. heb je weerzin tegen het werken met tablets in je klas)

- diepere waarden (bijv. cultuur op school, dynamisch of behoudend?)

- gespreid leiderschap.

- professionele ruimte ( bewegingsruimte, vertrouwen, experimenteren)

- zelfsturend vermogen ( vertrouwen geven, mensen kunnen heel veel zelf)

 

Opdracht: Hoe ga je tablets invoeren binnen je school?

Ik overleg met Joost. Hij werkt in Haarlem op de Bos en Vaartschool. Zij hebben het traject van visie ontwikkelen en het invoeren van tablets heel weloverwogen gedaan. Het was een interessant gesprek. Ik mag een keer bij hem op school gaan kijken en ben dat zeker van plan om te doen. In het gesprek hebben we het volgende besproken:

- Visieontwikkeling: wil je werkschriften vervangen door tablets of wil je tablets gebruiken om je onderwijs te verrijken? Wil je meer adaptief werken en minder klassikaal? Er zijn enquêtes gehouden, ook onder lln. en ouders. Er is een pad uitgestippeld en dat werd teambreed gedragen. 

- In eerste instantie vrijheden geven: eerst zelf experimenteren, dat delen met elkaar, collega's proberen enthousiast te krijgen.

- Daarna experimenteren met de kinderen. Er werden 30 tablets aangeschaft en er werd in twee groepen mee geëxperimenteerd. ( Wat werkt wel, wat niet?)

- Er is bewust voor tablets gekozen en niet voor laptops i.v.m. gebruiksgemak, accuduur, duurzaamheid en de beschikbare apps.

- Er zijn met de kinderen duidelijke regels afgesproken over het gebruik ervan en die zijn zichtbaar in de klas. ( Bijv. niet gebruiken bij eten en drinken, klep dicht als leerkracht instructie geeft)

- Tussendoor bijsturen kan gebeuren door in gesprek te gaan, in bouwvergaderingen, lkr. succeservaringen op te laten doen, de nadruk komt meer op voorbereiden te liggen i.p.v op nakijken.

- Tips: stel duidelijke doelen, wat wil je overbrengen, zorg voor de juiste faciliteiten, als doelen niet gehaald worden oorzaak in kaart brengen, eventueel extra ondersteuning bieden.

 

Daarna hebben we nog een stukje over gespreid leiderschap: Het doel is om elkaar te versterken!

Leiderschap kun je krijgen door:

- toekenning ( directeur)

- verwerving ( door specialisatie of een bepaalde studie te volgen)

- situatie ( bijvoorbeeld omdat je dat in je taakbeleid toegeschoven krijgt)

- ervaren van je professionele ruimte ( Ik mag bepaalde dingen gaan doen! Zelf verantwoordelijkheid nemen en doelen stellen)

 

Nadat we twee fragmenten hebben bekeken van het gebruik van TPACK in de groep ( werken met Google Earth en een geschiedenis met de digitale tijdlijn Timerime) spelen we het TPACK spel. We krijgen per groep drie kaartjes, een waarop een vakgebied staat, de tweede waarop de manier van werken staat en de derde een ICT-activiteit. Doel is om een onderwijsactiviteit te bedenken waarbij alle drie de kaartjes gebruikt worden. Dat blijkt nog lastiger dan gedacht....wij kregen nl. tekenprogramma, samenwerkend leren en muziek en zijn onze kaartjes in gaan wisselen en konden toen wel wat bedenken: Bouw je schoolplein na met Minecraft en wat zou je er aan willen verbeteren?

Voor een teamactiviteit over het gebruik van ICT ga ik dit spel zeker onthouden. ( www.tpack.nl)

 

Praktijkopdracht:

Bedenk een twee lessen, één op het cognitieve vlak en één met een zaakvak waarbij je gebruik maakt van TPACK.

We krijgen tijd om dit voor te bereiden en ik bedenk met Iris een les waarbij het vinden van de persoonsvorm in een zin centraal staat en waarbij we gebruik gaan maken van Imovie en een geschiedenisactiviteit waarbij we de digitale getallenlijn van Timerime gaan gebruiken. ( Thuis begin ik te twijfelen of dat wel de juiste werkvorm is en of we niet beter een Wiki kunnen maken over de Romeinen.....iets om in de herfstvakantie nog over na te denken.)

 

Het was een intensieve dag, met veel theorie die we daarna direct om moesten zetten naar, of moesten vergelijken met de onderwijspraktijk. Het samenwerken met de medestudenten vind ik prettig en verloopt op een goede en ontspannen manier.